مذاکرات ژنو ، نقطه عطف پایان بحران سوریه

مذاکرات صلح سوریه در مرحله مقدماتی در ژنو در شرایطی در جریان است که به نظر می رسد اراده بازیگران بین المللی بر حل بحران و پایان دادن به درگیری ها شکل گرفته است هر چند برخی بازیگران منطقه ای دخیل در درگیری های این کشور همچنان بر ادامه بحران و تاثیر گذاری بر سرنوشت مردم سوریه تاکید دارند .

اینکه بسیاری از رسانه های عربی به ویژه رسانه های نزدیک به عربستان امیدی به موفقیت مذاکرات ندارند و از بی نتیجه بودن آن سخن می گویند در راستای همین کارشکنی بازیگران منطقه ای در مسیر مذاکرات حکایت دارد 

اما به نظر می رسد پس از توافق روسیه و امریکا در مورد راه حل مشترک برای پایان داد ن به بحران ،نشست ژنو می تواند سرانجام به راه حل نهایی برای پایان دادن به بحران منجر شود .

جان کری، وزیر امور خارجه امریکا اخیرا  در سفر به ریاض به مخالفان سوری گفته بود که بر روی طرحی با سرگئی لاوروف، هم تای روسی اش کار می کند که به موجب آن حکومت وحدت ملی با مشارکت بشار اسد تشکیل می شود و قانون اساسی با هدف برگزاری انتخابات ظرف 18 ماه آینده که در آن بشار اسد نامزد انتخابات شود، اصلاح می شود. کری گفته بود که مخالفان باید موضوع تشکیل حکومت انتقالی را فراموش کنند و به کنار رفتن بشار اسد فکر نکنند ، چون قرار است او در آینده سوریه نقش داشته باشد. مساله ای که ریاض حجاب، هماهنگ کننده ارشد مخالفان آن را خوراندن جام زهر به مخالفان سوری تعبیر کرده بود .

مذاکرات صلح سوریه در حالی در ژنو در جریان است که ارتش این کشور در صحنه میدانی به پیروزی های چشمگیری دست یافته است و برخی از گزارشها از فرار دسته جمعی اعضای گروههای تروریستی از حلب به سمت ترکیه خبر می دهند .

اگر تحولات میدانی ودیپلماتیک  چند هفته اخیر سوریه را مرور کنیم می توانیم به نشانه های ارزشمندی در تائید این تحلیل برسیم که مذاکرات ژنو می تواند نقطه عطفی برای پایان بحران سوریه باشد.

همانطور که گفته شد در ماههای اخیر ارتش سوریه به پیروزی های چشمگیری در نبرد با گروههای تروریستی دست یافته  ونقاط استراتژیکی و خطوط مواصلاتی گروههای تروریستی با لبنان ،  ترکیه و اردن را قطع کرده است و در صورت ادامه این وضعیت باید شاهد پیروزی کامل نیروهای سوری علیه گروههای تروریستی باشیم .

بطوریکه محمد علوش سرکرده گروه تروریستی جیش الاسلام که مورد حمایت عربستان است به عنوان یکی از طرف های مخالفان شرکت کننده در مذاکرات ژنو روز دوشنبه به نارضایتی مخالفان از اوضاع میدانی سوریه با توجه به پیشروی های اخیر ارتش سوریه اذعان کرد.

اما در صحنه دیپلماتیک نیز همانطور که گفته شد جان کری وزیر امورخارجه امریکا چندی پیش از توافق با سرگئی لاوروف همتای روس خود در مورد راه حل بحران سوریه خبر داد و پس از آن راهی عربستان شد تا  گروههای تروریستی مستقر در ریاض را وادار کند که در مذاکرات صلح شرکت کنند .

کری در این سفر به این گروهها و همچنین ریاض هشدار داد که در صورت شرکت نکردن در مذاکرات صلح ژنو هم پیمانان خود را از دست خواهند داد .

به موازات سفر کری به ریاض ، جوبایدن معاون رئیس جمهور امریکا نیز به ترکیه رفت تا در رایزنی با مقام های انکارا از آنها بخواهد که به شرایط جدید تن دهند و در مسیر مذاکرات کارشکنی نکنند .

نزدیکی مواضع امریکا به مواضع روسیه وایران که هرگونه راه حل غیرسوری را برای حل بحران رد کرده و تاکید داشتند که این مردم سوریه هستند که باید سرنوشت خود را تعیین کنند ، می توان  با توجه به تحولات میدانی سوریه ، شکست طرح های براندازانه توسط گروههای تروریستی ، ازکنترل خارج شدن گروههای تروریستی ، نبود جانشینی برای بشار اسد ، بحران آوارگان سوری در اروپا  و در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در امریکا  تحلیل کرد .

بی تردید فشار مقامات امریکایی به مخالفان برای شرکت در  مذاکرات صلح آن هم بدون هیچ پیش شرطی بیانگر آن است که گذر زمان و پیروزی های میدانی ارتش سوریه فضا را برای گرفتن امتیازاز دولت بشار اسد تنگتر خواهد کرد.

ازسویی با توجه به درپیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در امریکا و آغازرقابت های حزبی در ایالت آیووا که با نشست های ژنو هم زمان شده است به نظر می رسد اکنون دولت اوباما قصد دارد با عقب نشینی از مواضع خود وتلاش برای بستن پرونده سوریه کارنامه اش را پس از توافق هسته ای با ایران پر بارتر کرده و بستر پیروزی دموکرات ها را در انتخابات آتی ریاست جمهوری امریکا فراهم سازد .

در هر حال این مذاکرات در ژنو همچنان در جریان است و تنها تهدید مذاکرات صلح می تواند ازسوی محور انکارا /ریاض برای تحمیل گروههای تروریستی در این گفتگوها باشد مشکلی که بشار الجعفری رئیس هیئت دولت سوریه در گفتگو با خبرنگاران پس از دیدار با استفان دی میستورا نماینده ویژه سازمان ملل اعلام کرد: ما هنوز نمی دانیم هیئت مخالفان چه‌کسی است».

-----------------------

بررسی و تحلیل /  رضا  محمدمراد