ممنوعیت اخذ عوارض صدور پروانه ساختمان از بناهای ساخته شده پیش از تأسیس شهرداری‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی دیوان عدالت اداری ، شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 10 و تبصره های 1و 2 آن از دفترچه تعرفه عوارض شهرداری محمد شهر کرج سال 1395 را خواستار شده بود و اظهار داشت که این مصوبه خارج از حدود اختیار شوراست و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پس از بحث و بررسی با ابطال این مصوبه وضع عوارض صدور پروانه ساخت برای بناهای احداث شده پیش از تشکیل شهرداری ها را مغایر قانون دانست.
متن مصوبه شورای اسلامی شهر محمد شهر کرج مندرج در بند 10 دفترچه تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1395 شهرداری محمد شهر کرج به این شرح است :
"در خصوص بناهای مسکونی غیر مجاز احداث شده قبل از تاسیس شهرداری در صورتی که وضعیت فعلی ساختمان با بناهای موجود در نقشه هوایی زمان تاسیس شهرداری تطبیق داشته باشد و قابل طرح در کمیسیون ماده 100 نباشد ، بدون ارجاع پرونده به کمیسیون ماده 100 بنای فوق مجاز تلقی شده و صرفاً عوارض صدور پروانه معادل 44 % عوارض روز (زمان رسیدگی )و برای بناهای تجاری قبل از تاسیس شهرداری که به صورت غیر مجاز ساخته شده اند 100 % عوارض روز (زمان رسیدگی ) و برای بناهای تجاری قبل از تاسیس شهرداری که دارای پروانه بوده اند برای متراژ مازاد بر پروانه 100 % عوارض روز (زمان رسیدگی ) به شرح بناهای مربوط به این تعرفه ، وصول و پایان کار یا عدم خلاف صادر خواهد شد ."
تبصره 1 : بناهای احداثی قبل از تاسیس شهرداری به بناهایی اطلاق می شود که دارای قبض برق قدیمی قبل از تاسیس شهرداری بوده و یا توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین قدمت شده باشد.
تبصره 2 : بناهای ابقاء شده در کمیسیون ماده 100 قانون شهرداریها به شرح ذیل مشمول پرداخت عوارض می شوند:
الف:کلیه بناهای احداثی قبل از تاسیس شهرداری که در کمیسیون ماده 100 رأی جریمه برای آنها صادر شده باشد در کاربری مربوطه علاوه بر جرایم ،معادل 55 % کلیه عوارض احداث بنا مشابه عوارض صدور پروانه به روز محاسبه و اخذ می گردد.
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی شهر محمد شهر به موجب لایحه شماره 1153/2 -14/7/1395 توضیح داده است که :
حسب وظایف و اختیارات مصرحه در بند 16 ماده 17 قانون تشکیلات،وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران 1/3/1375 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن ، شوراهای اسلامی شهر مجاز به وضع عوارض متناسب با تولیدات و درآمدهای پایدار به منظور تأمین بخشی از هزینه های خدماتی و عمرانی مورد نیاز می باشند و به حکم مقرر در تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387 تکلیف به این امر گردیده. مضاف بر اینکه بر اساس قانون تجمیع عوارض مصوب 1381 و آیین نامه اجرایی نحوه وصول و وضع عوارض توسط شوراهای اسلامی شهر ، بخش و شهرک موضوع قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 وضع عوارض جدید و یا افزایش نرخ هر یک از عوارض محلی با رعایت شرایط و تشریفات قانونی مربوطه پیش بینی شده است.
ثانیاً: مستنبط از بند ذیل ماده 100 قانون شهرداریها مالکین املاک و اراضی قبل از احداث ساختمان مکلف به اخذ پروانه ساختمانی بوده و مطابق بند 24 ماده 55 قانون شهرداریها ، شهرداری مکلف به صدور پروانه ساختمانی وفق ضوابط طرحهای هادی و جامع ابلاغی و با اخذ عوارضات متعلقه قانونی مصوب شوراهای اسلامی شهر می باشند ،لذا در صورت تفریط مالکین در اخذ پروانه ساختمانی یا مغایرت بناهای احداثی با پروانه ساختمانی کلیه تخلفات ساختمانی مشمول تباصر ذیل ماده 100 قانون شهرداریها و نتیجتاً ملزم به پرداخت جرایم قانونی کمیسیون ماده 100 خواهد بود لذا اخذ جرایم امری علیحده است.
ثالثاً: قانونگذار قبل از تاسیس شهرداری ها ، تولیت و مدیریت روستاها و نظارت بر ساخت و ساز در روستاها را به دهداری های تحت نظارت بخشداری مرکزی محول نموده است ، لذا مالکین و متقاضیان احداث ساختمان مکلف بوده اند قبل از احداث بنا مبادرت به اخذ پروانه از مراجع نامبرده شده نمایند ،لذا با عنایت به عدم صلاحیت کمیسیون ماده 100 در رسیدگی به تخلفات مزبور و در راستای عمل به تبصره 8 ذیل ماده 100 قانون شهرداریها ، مبادرت به اخذ عوارض مقرره مطابق تبصره 2 بند 10 دفترچه عوارض گردیده است و این امر بر خلاف ادعای شاکی با استناد به ماده 4 قانون مدنی و در راستای قبول معافیت ساختمانهای احداثی قبل از تاسیس شهرداری از ارجاع و طرح در کمیسیونهای ماده 100 و تعیین جریمه برای آنها صورت گرفته است و تعیین عوارض به نرخ روز یک رویه اداری و عرف محسوب می گردد .
در نهایت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پس از بحث و بررسی با توجه به اینکه شهرداری ها برای احداث ساختمان وفق مقررات بند 24 ماده 55 قانون شهرداری و ماده 100 همان قانون موظف به صدور پروانه ساختمانی شده اند که این امر دلالت بر بعد از تاسیس شهرداری دارد و نظر به اینکه در بند 10 مصوبه مورد شکایت و تبصره 1 و 2 برای ساختمانهایی که قبل از تاسیس شهرداری احداث شده اند ، عوارض احداث بنا پیش بینی شده است ، همچنین عوارض احداث بنای مورد اشاره، مربوط به ساختمان هایی است که چندین سال از احداث آنها گذشته است ، بنابراین وضع عوارض صدور پروانه برای بناهای احداث شده مغایر قانون است و مصوبه مورد شکایت به علت مغایرت با قانون مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شود.