گزارش مکتوب // فسیل های زنده در قفس

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز گلستان؛ مدیرکل شیلات گلستان گفت: به علت صید غیرمجاز و از بین رفتن زیستگاه ها، ماهیان خاویاری خزر که به فسیل های زنده جهان معروفند، در معرض انقراض و در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار گرفته اند.

سیدجواد قدس علوی افزود: از سال ۲۰۱۱ به مدت ۵ سال، صید ماهیان خاویاری خزر ممنوع بود و پس از آن، با توافق سران پنج کشور حاشیه این دریا، ممنوعیت صید تا سال 2020 تمدید شد.

به گفته قدس علوی؛ براساس این توافق، صید این نوع ارزشمند ماهیان، فقط با هدف تامین مولد و تکثیر آن و انجام تحقیقات توسط سازمان شیلات، آن هم به صورت محدود مستثنی شده است.

وی افزود: در ایران این کار در استان گلستان و در بخشی از ساحل شبه جزیره آشوراده انجام می شود.

مدیر امور ماهیان خاویاری شیلات گلستان نیز گفت: در این مرکز، مولد گونه های مختلف ماهیان خاویاری مانند فیل ماهی، قره برون، چال باش، شیپ و اوزون برون در قفس هایی که در دریا تعبیه شده است نگهداری می شوند.

مصطفی عقیلی نژاد افزود: به این روش نگهداری، پِن کالچِر گفته می شود،

علی خوزینی کارشناس شیلات گلستان هم موجودی اکنون این مرکز را در مجموع 400 قطعه ماهی خاویاری 5 تا 17 ساله اعلام کرد و گفت: در این مرکز 8 پن وجود دارد که در هر کدام 50 قطعه ماهی خاویاری نگهداری می شوند. 

خوزینی با اشاره به پایان فصل صید در 25 فروردین افزود: همزمان با آن، زاد و ولد انواع مختلف ماهیان از جمله ماهیان خاویاری نیز آغاز می شود.

به گفته وی؛ گونه های خاویاری مولد این مرکز برای تکثیر به مراکز تکثیر و پرورش منتقل می شوند.

حبیب طُرّیک کارشناس تکثیر ماهیان شیلات گلستان هم گفت: پیش بینی می شود تا 3 ماه آینده بیش از یک میلیون قطعه انواع بچه ماهیان خاویاری در این استان، تکثیر و پرورش داده شوند.

طُرّیک افزود: بچه ماهیان خاویاری با هدف غنی سازی ذخایر خزر، در رودخانه های منتهی به این دریا رها خواهند شد.

وی گفت: 15 درصد وزن ماهی خاویاری بالغ، خاویار است.

معاون توسعه آبزی‌پروری رئیس سازمان شیلات ایران نیز در گفتگو با خبرگزاری صداوسیمای مرکز گلستان یادآوری کرد: در اواخر دهه 60 تولید سالانه خاویار در استان گلستان بیش از یکصد تن بود و این استان رتبه نخست تولید مروارید سیاه را در کشور داشت اما اکنون تولید آن به 500 کیلوگرم کاهش یافته است.

حسین عبدالحی همچنین افزود: در آن روزگار سالانه حدود یکهزار و 500 تن گوشت ماهیان خاویاری در گلستان تولید می شد و اکنون تولید به 7 تن رسیده است.  

عبدالحی با تاکید بر اینکه باید پرورش ماهیان خاویاری در کشور احیا شود گفت: با استانداری های گلستان، گیلان و مازندران توافقنامه امضا کردیم تا در این سه استان، زمینه ایجاد یکصد مزرعه پرورش ماهیان خاویاری با ظرفیت تولید 20 تن گوشت و 500 کیلوگرم خاویار در سال فراهم شود.

وی افزود: هم‌اکنون با همکاری بخش خصوصی، حدود ۹۰ مزرعه پرورش لوکس‌ترین و گران‌ترین خوراکی دنیا در کشور با ظرفیت تولید سالانه بیش از 4 هزار تن گوشت و 71 تن خاویار فعال است.

مدیر کل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار سازمان شیلات ایران هم، تولید پارسال خاویار پرورشی در کشور را حدود پنج تن و صادرات آن را حدود یک تن و 200 کیلوگرم اعلام کرد.

عیسی گلشاهی از امارات متحده عربی، کشورهای اتحادیه اروپا، اسپانیا، ایتالیا و بلژیک به عنوان مهمترین  مقاصد خاویار ایرانی نام برد.

به گفته گلشاهی در همین مدت نیز حدود ۹۴ هزار تن گوشت ماهی خاویاری به کشورهای مختلف از جمله چین، ویتنام، تایلند، کره جنوبی، ژاپن، مالزی، استرالیا، نیوزلند، کویت، امارات متحده عربی، فرانسه، اسپانیا، بلژیک، ایتالیا، آذربایجان، ارمنستان و لبنان صادر کردیم.

وی قیمت هر کیلوگرم خاویار پرورشی را پنج تا ۱۰ میلیون تومان و قیمت هر کیلوگرم گوشت ماهیان خاویاری را حدود ۵۰ هزار تومان اعلام کرد.

گلشاهی گفت: تا پایان برنامه ششم توسعه ، درصددیم تولید خاویار را در کشور به یکصد تن و تولید گوشت ماهی خاویاری را به 1۰ هزار تن برسانیم که با توجه به افزایش تقاضا برای مصرف آبزیان به ویژه خاویار و گوشت ماهیان خاویاری و وجود ظرفیت ها برای سرمایه گذاری در این بخش، دور از دسترس نیست،

دریای خزر زیستگاه بیش از 90 درصد ماهیان خاویاری جهان است و کرانه‌های جنوب شرقی این دریا به ویژه سواحل بندرترکمن در استان گلستان، مهم‌ترین محل صید ماهیان خاویاری در ایران محسوب می شود.

ایران سالانه 4 میلیون قطعه بچه ماهی خاویاری در دریای خزر رها می کند.