میزگرد الجزیره انگلیسی درباره علامه شیخ زکزاکی

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی در میزگردی با حضور ابراهیم موسی رئیس بخش رسانه ای جنبش اسلامی نیجریه و شماری از کارشناسان سیاسی به بررسی ممنوعیت فعالیت جنبش اسلامی نیجریه به ریاست علامه شیخ زکزاکی در این کشور پرداخت.
در ابتدا مجری شبکه گفت: رئیس این جنبش در زندان است. دولت نیجریه این حزب را تروریستی خوانده است. دولت نیجریه فعالیت های بزرگترین جنبش شیعه در این کشور را ممنوع کرده است. منتقدان می گویند این موضوع یادآور زمانی است که فعالیت های بوکوحرام در نیجریه ممنوع شد و این گروه به فعالیت های شبه نظامی روی آورد. آیا سرکوب این جنبش می تواند سبب ایجاد یک منازعه جدید در نیجریه شود.
وی افزود: دولت نیجریه فعالیت جنبش اسلامی نیجریه را ممنوع اعلام کرده است. این بزرگترین گروه شیعه در نیجریه است. در روزهای اخیر شاهد تظاهرات بیشمار طرفداران این گروه بوده ایم. ابراهیم زکزاکی رئیس این گروه در 4 سال اخیر در زندان بوده است. او از زمانی که 300 نفر از طرفداران وی در تقابل با نیروهای امنیتی کشته شدند در زندان به سربرده است. طرفداران وی در تظاهرات اخیر خود خواهان آزادی هرچه سریعتر وی شده اند. در این ناآرامی ها دست کم 20 نفر کشته شده اند. طرفداران زکزاکی می گویند که سلامتی وی در خطر است و او به شدت بیمار است و به درمان پزشکی در خارج از نیجریه نیاز دارد. قرار است که یک دادگاه هفته آینده درباره آزادی وی تصمیم گیری کند. برخی کارشناسان سیاسی معتقدند که دولت نیجریه در برخورد با این گروه همانند گروه بوکوحرام عمل می کند. سرکرده گروه بوکوحرام هم 10 سال پیش هنگامی که در بازداشت پلیس بود کشته شد و این موضوع سبب شد که گروه بوکوحرام به اقداماتی از جمله کشتار ,گروگان گیری و بمب گذاری در نیجریه روی آورد.
ابراهیم موسی رئیس بخش رسانه ای جنبش اسلامی نیجریه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: گروه شما گروهی تروریستی نامیده شده است, شما قصد دارید که چه اقدامی برای مقابله با این موضوع انجام دهید, گفت: ما قصد داریم دستور ممنوعیت فعالیت جنبش خود را به چالش بکشیم زیرا معتقدیم که این دستور بر خلاف قانون اساسی نیجریه است. در قانون اساسی نیجریه آزادی فعالیت های حزبی, آزادی های مذهبی و آزادی بیان تضمین و به رسمیت شناخته شده است.
در ادامه وی در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: دولت نیجریه مدعی شده است که جنبش شما در تظاهرات خود با خشونت رفتار و غیرقانونی عمل کرده است, گفت: ما خشن نبوده ایم. هر فردی که جنبش اسلامی نیجریه و شیخ زکزاکی رئیس آن را می شناسد به خوبی به این نتیجه خواهد رسید که ما در تاریخ فعالیت خود هیچگاه به خشونت دست نزده ایم. در تظاهرات مسالمت آمیز اخیر هم در کادونا و ابوجا هیچ فردی نمی تواند مدعی این موضوع شود که ما به خشونت روی آورده ایم. همیشه پلیس و نیروهای امنیتی با خشونت رفتار کرده اند اما ما صلح آمیز رفتار کرده ایم.
رئیس بخش رسانه ای جنبش اسلامی نیجریه در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: چرا نیروهای امنیتی و پلیس با تجمعات مسالمت آمیز شما با خشونت رفتار می کنند,گفت: ما معتقدیم که آنها به دنبال کشتن شیخ زکزاکی رئیس جنبش ما هستند. آنها می خواهند اعلام کنند جنبش اسلامی نیجریه یک گروه شبه نظامی است. این در حالیست که اسلام شیعه هیچ گاه به دنبال خشونت نیست. شیعه به دنبال تروریسم نیست. ارتش تلاش می کند که به همگان نشان دهد که ما یک گروه شبه نظامی و تروریست هستیم.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: چرا دولت نیجریه تلاش می کند به همگان نشان دهد که شما یک گروه شبه نظامی هستید,گفت: شبه نظامی گری به منزله یک تهدید برای ارتش نیجریه است. ارتش هم از طرف دیگر بسیار فاسد است. حتی برخی از فرماندهان ارتش به خاطر فساد بازداشت شده اند. از طرف دیگر اقدامات بوکوحرام میلیاردها دلار برای دولت نیجریه هزینه به همراه داشته است. این موضوع سبب شده است که دولت با جنبش ما مقابله کند تا این جنبش به یک گروه شبه نظامی دیگر بدل نشود.
او در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: پاسخ شما به آنهایی که به دنبال زدن برچسب تروریست به جنبش شما هستند و می گویند که هدایت جنبش شما در دست ایران است, چیست,گفت: نه, ایران ما را هدایت نمی کند. ما تنها عقاید مشترکی درباره اسلام شیعه با هم داریم. در جنبش ما تنها شیعیان حضور ندارند بلکه سنی ها هم حضور دارند. تفرقه افکنان به دنبال ایجاد شکاف در نیجریه هستند. آنها تحت هدایت عربستان سعودی هستند. ما شاهد فعالیت های آنها در جنوب و شرق کشور هستیم. ما تحت هدایت ایران نیستیم.
ابراهیم موسی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: حرکت بعدی شما به چالش کشیدن اقدامات دولت از طریق دادگاه هاست. آیا شما به دنبال یک فرآیند قضایی هستید,گفت: بله ما به دنبال یک فرآیند قضایی هستیم. ما تلاش می کنیم که به هدف خود به روشی صلح آمیز برسیم زیرا معتقدیم ما یک گروه تروریستی نیستیم و به خواست خدا با تمام قدرت به طرف هدف خود حرکت خواهیم کرد.
در ادامه آنیته اوانگ فعال حقوق بشر از شهر ابوجا در نیجریه گفت: ما شاهد واکنش های فراوانی به این اقدام دولت نیجریه بوده ایم. این تصمیم 26 ماه ژوئیه گرفته شد. این تصمیم افرادی را که اصولا به دنبال اقدامات قانونی هستند تحت تاثیر قرار داد. این افراد به دنبال آن هستند که بتوانند به روشی آزادانه فعالیت های مذهبی خود را انجام دهند و عقاید خود را به روشی آزاد بیان کنند. دولت نیجریه باید شرایط امنیتی لازم را برای فعالیت آنها فراهم کند. در مقابل ما شاهد برخوردهای شدید و خشن دادگاه ها با این جنبش بوده ایم. مقامات نیجریه تنها بر اساس ادعاهای واهی با این گروه مقابله کرده اند.
در ادامه ماتیو پیج از اندیشکده چتم هاوس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: آیا دولت نیجریه برای مقابله با جنبش اسلامی نیجریه قوانین را زیر پا می گذارد و به آنها عمل نمی کند,گفت: کاملا همینطور است. دولت نیجریه از این روش برای مقابله با گروههایی که تا اندازه ای برای دولت مشکل زا هستند استفاده می کند. دولت رهبران این گروهها را بازداشت می کند تا دست برتر را داشته باشد. دولت نیجریه همیشه مرتکب نقض حقوق بشر به طور گسترده می شود تا آنها را کنترل کند. هنوز ذهنیت حاکمیت نظامیان و پیش از برقراری دموکراسی, پیشتر از سال 1999, در نیجریه حاکم است. ما در حال حاضر شاهد حضور یک رئیس جمهور در مسند قدرت هستیم. او پیش از این یک فرمانده نظامی بود و هنوز این ذهنیت را دارد.
در ادامه اینیدله آددجی استاد دانشگاه یورک انگلیس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: آیا اقدامات دولت نیجریه در برابر جنبش اسلامی نیجریه می تواند سبب شود که این گروه به گروهی همانند بوکوحرام بدل شود,گفت: در رابطه با اقدامات و تصمیمات قضایی که دولت نیجریه اتخاذ کرده است و همچنین اقدامات نیروهای امنیتی آن ضد این جنبش باید بگویم که می توان انتظار این موضوع را داشت. به نظرم این غیرمنصفانه است که جنبش اسلامی نیجریه را با گروهی خشن و تروریست چون بوکوحرام مقایسه کنیم. به نظرم جنبش اسلامی نیجریه یک جنبش خشن نیست. به نظرم این گروه اصلا هیچ شباهتی به گروه بوکوحرام ندارد.
در ادامه ماتیو پیج از اندیشکده چتم هاوس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: جنبش اسلامی نیجریه نماینده بخش کوچکی از جمعیت این کشور در برابر جمعیت اکثرا سنی نیجریه است. 40 تا 50 درصد جمعیت نیجریه را سنی ها تشکیل می دهند,گفت: باید بگویم که این موضوع تنها به اسلام مربوط نمی شود. به نظرم جنبش اسلامی نیجریه قدرت زیادی در ایالت کادونا دارد. فرماندار این ایالت یکی از متحدان اصلی رئیس جمهور است. زمانی که او در سال 2015 به قدرت رسید, شیخ زکزاکی و پیروان وی را تحت فشار قرار دارد. نظامیان در سه دهه گذشته در نیجریه اثرگذاری داشته اند. این جنبش تاثیر زیادی در شمال کشور دارد.
در ادامه آنیته اوانگ فعال حقوق بشر از شهر ابوجا در نیجریه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: آیا جنبش اسلامی نیجریه می تواند با خدمات رسانی که انجام می دهد حمایت جوامع دیگر را به خود جذب کند,گفت: به نظرم گروهی چون جنبش اسلامی نیجریه بر اساس ایدئولوژی اصولی خود تشکیل شده است. زمانی که شما با اعضای گروه صحبت می کنید آنها بر عقاید خود پافشاری می کنند. آنها عقاید خود را برای دیگران توضیح می دهند. به خاطر نبود خدمات رسانی کافی دولت آنها از این موضوع برای گسترش عقاید خود در میان بسیاری از جوامع استفاده می کنند. بوکوحرام هرگز این اقدامات را انجام نداده است. بوکوحرام یک گروه تروریستی بوده است.
در ادامه اینیدله آددجی استاد دانشگاه یورک انگلیس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: به نظر می رسد که دولت نیجریه به دنبال ممنوع کردن تظاهرات اعضای جنبش اسلامی نیجریه است. آنها خواهان آزادی شیخ زکزاکی هستند,گفت: کاملا همینطور است. دولت نیجریه تلاش می کند که اقدامات خود را دموکراتیک جلوه دهد اما زمانی که شاهد رای دادگاهها هستیم با وضعی کاملا برعکس روبرو می شویم. چهار سال است که دادگاهها رای می دهند که شیخ زکزاکی باید به خاطر وضع جسمی خود آزاد شود اما در مقابل, شاهد آن هستیم که دولت نیجریه با این موضوع مخالفت می کند. دولت نیجریه این اقدامات را بدون هیچ دلیل عقلانی انجام می دهد.
در ادامه ماتیو پیج از اندیشکده چتم هاوس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: آیا احتمال می دهید که اقدامات دولت نیجریه سبب اقدامات خشونت بار جنبش اسلامی نیجریه در شمال این کشور شود,گفت: رهبران امنیتی نیجریه در درک این موضوع که رفتار آنها سبب ایجاد گروههایی چون بوکوحرام شده است, ناتوان بوده اند. اقدامات آنها سازنده نبوده است. تا زمانی که آنها در نحوه مقابله با تهدیدات موجود در نیجریه درست عمل نکنند ما می توانیم انتظار افزایش ناآرامی ها را در این کشور داشته باشیم. این موضوع می تواند شرایط کشور را حتی از کنترل خارج کند. رهبران نیجریه باید روشی جدید را برای مقابله با تهدیدات موجود در نظر بگیرند. این موضوع به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی نیاز دارد. فقر در کشور شایع است.نیروهای امنیتی نباید همیشه با کشتن افراد با وضع موجود برخورد کنند و گرنه وضع موجود از کنترل خارج می شود.
در ادامه آنیته اوانگ فعال حقوق بشر از شهر ابوجا در نیجریه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: با توجه به خشونت های ارتش ضد اعضای جنبش اسلامی نیجریه در آینده چه روی خواهد داد,گفت: ما شاهد استفاده از نیروی نظامی ضد تظاهرات اعضای این جنبش بوده ایم. در سال 2015 بیش از 300 نفر از اعضای این جنبش کشته شدند. این وضع ادامه دارد و ما شاهد ادامه پاسخ های خشونت بار به فعالیت های اعضای جنبش در کادونا و ابوجا هستیم. سال گذشته 22 نفر از اعضای جنبش به دنبال مقابله با تظاهرات آنها کشته شدند. ما خواهان مسئولیت پذیری مقامات دولتی در رابطه با این کشتارها هستیم. ما خواهان انجام تحقیقات درباره این کشتارها هستیم. اما تاکنون این اقدامات انجام نشده است. به نظر نمی رسد که در آینده نیز شاهد این موضوع باشیم. به جای آن شاهد ادامه سرکوب ها هستیم. ما همچنان به درخواست های خود ادامه می دهیم. ما همچنان به فشارهای خود بر دولت ادامه می دهیم تا این موضوع را درک کند که نباید این رفتارها را انجام دهد.
در ادامه اینیدله آددجی استاد دانشگاه یورک انگلیس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: به نظر می رسد که شکاف های فرقه ای ایجاد شده در نیجریه ناشی از حمایت های ایران از شیعیان و حمایت های عربستان از سنی ها باشد,آیا اینگونه است,گفت: به نظر نمی رسد که اینگونه باشد. هیچ شواهدی دال بر حمایت ایرانی ها از جنبش اسلامی نیجریه مشاهده نمی شود. آنچه ما شاهد آن هستیم سطح بالایی از دشمنی و ناشکیبایی دولت نیجریه در برابر این جنبش و مسلمانان شیعه در شمال نیجریه بوده است. دولت نیجریه بعد از سرکوب اعضای این جنبش مدعی می شود که آنها به دنبال سرنگونی دولت با تبانی ایران بوده اند. دولت تلاش می کند که با دامن زدن به این نظر خود سرکوب خود را توجیه کند.
در ادامه ماتیو پیج از اندیشکده چتم هاوس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: نظر شما چیست؟ به نظر می رسد که شیخ زکزاکی تحت تاثیر انقلاب اسلامی سال 1979 ایران است. او زمانی را در ایران سپری کرده است. او در ایران به مذهب تشیع درآمده است. از نظر شما دخالت خارجی در اوضاع کنونی نیجریه تا چه حد ممکن است,گفت: به نظرم ما شاهد یک ارتباط گسترده نیستیم. من ارتباطاتی با برخی از افراد در کادونا دارم و بر اساس شنیده هایم ارتباط آنها با ایران نسبتا ضعیف و بسیار کم است. زکزاکی تنها به دنبال ایجاد این جنبش در شمال نیجریه برای مقابله با فقر بوده است. فقر به شدت گسترش یافته است. زمانی که ما درباره جنبش اسلامی نیجریه و همچنین گروه بوکوحرام صحبت می کنیم ,مقایسه ای نادرست انجام می دهیم. اما رفتارهای دولت نیجریه سبب افراطی شدن گروهها می شود.
در ادامه آنیته اوانگ فعال حقوق بشر از شهر ابوجا در نیجریه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: آیا جنبش اسلامی نیجریه می تواند با مطرح کردن درخواست های خود در دادگاهها به نتیجه لازم برسد,گفت: آنها حق دارند که درخواست های خود را مطرح کنند. من امیدوارم که آنها بتوانند به نتیجه برسند.
در ادامه اینیدله آددجی استاد دانشگاه یورک انگلیس در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: اثرات برخورد با جنبش اسلامی نیجریه و رئیس آن شیخ زکزاکی چه تاثیری می تواند در آینده نیجریه داشته باشد,گفت: زکزاکی چهار سال است که در زندان است اما طرفداران وی همانند بوکوحرام افراطی عمل نکرده اند. انتظار ما این است که دولت نیجریه رفتار مناسبی با اعضای جنبش اسلامی نیجریه داشته باشد.