عملیات «نصر ۵»؛ انتقام وحشی‌گری بعثی‌ها در خلیج فارس

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس بنا به دلایلی و در فصول مختلف اقدام به اجرای عملیات‌های کوتاه‌مدت و به اصطلاح ایذایی می‌کردند، به‌طوری که نیرو‌های سپاه و ارتش در مناطق مختلف براساس برنامه طراحی شده اقدام می‌کردند. عمده هدف اجرای عملیات‌های ایذایی در دوران دفاع مقدس تنبیه متجاوز از یک سو و محک دشمن برای اجرای عملیات گسترده و مهم بود. معمولاً قبل از هر عملیات گسترده، یک عملیات ایذایی و کوتاه مدت برای آشنا شدن با نحوه مقاومت دشمن انجام می‌شد.

از آنجا که سوم تیر ماه هر سال، سالروز آغاز عملیات نصر ۵ توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران است، نگاهی به اهداف و نتایج این عملیات انداخته‌ایم.

این عملیات در سوم تیر سال ۱۳۶۶ با رمز یا زهرا (س) با هدف تصرف بخشی از ارتفاعات منطقه عمومی قلعه دیزه در کردستان عراق (محور شمالی جنگ) و جنوب غربی شهرستان سردشت اجرا شد. از طرفی رزمندگان اسلام بعد از اجرای عملیات نصر ۴ و نتایج خوبی که نصیب آن‌ها شد، به فکر آزادسازی شهر ماووت افتادند و به همین دلیل این هدف را نیز در اجرای عملیات نصر ۵ دنبال می‌کردند.

شهر قلعه دیزه در کردستان عراق و نزدیکی سلیمانیه واقع است و شهری استراتژیک در دوران دفاع مقدس محسوب می‌شد، چرا که به‌دلیل ارتفاعش این سود را برای دشمن بعثی داشت تا بر نقاط مختلفی که رزمندگان اسلام حضور داشتند، اشراف داشته باشد. البته اکثر ساکنان این شهر که غالباً از عشایر بودند، در دوران جنگ، شهر را ترک کرده بودند، اما دشمن بعثی نور‌های خیابان‌ها را روشن نگه داشته بود تا رزمندگان اسلام خیال کنند که زندگی در شهر جریان دارد. رزمندگان اسلام با رصد اطلاعاتی که داشتند، متوجه این توطئه دشمن شده بودند و یگان ویژه نیروی زمینی سپاه که در جنگیدن در مناطق کوهستانی دارای تخصص بود، عملیات نصر ۵ را اجرایی کردند.

این عملیات به منظور پاسخگویی به شرارت‌های عراق در خلیج فارس، بمباران مناطق کردنشین و تأمین و تصرف بخشی از ارتفاعات مسلط بر شهر قلعه دیزه انجام شد که اتفاقاً نتایج خوبی را نیز به همراه داشت. رزمندگان اسلام در این عملیات از سه جهت به مواضع دشمن بعثی هجوم برده و در نهایت موفق شدند تا با عقب راندن دشمن بعثی، ۱۰ روستای ایران را از زیر رصد عراقی‌ها خارج و در عوض، بر ۱۹ روستای آن‌ها رصد کامل داشته باشند.

دشمن بعثی وقتی دچار شکست‌های پی در پی در مناطق جنوبی کشور شد، روی تحرکات گروه‌های ضدانقلاب حساب کرده بود، لذا رزمندگان باید در دو جناح یعنی هم با دشمن بعثی و هم با گروه‌های ضدانقلاب مقابله می‌کردند. بیشتر تحرکات گروه‌های ضدانقلاب نیز در مناطق غربی کشور بود که اجرای عملیات نصر ۵ کمک شایانی برای سرکوب ضدانقلاب کرد، بنابراین اجرای این عملیات که موجب تسلط کامل رزمندگان اسلام بر دشت بوجار شد، راه نفوذ ضدانقلاب و گروه‌های معاند را به مناطق غربی کشور بست.

نیرو‌های سپاه در این عملیات به‌دنبال تکمیل خطوط پدافندی در غرب سردشت، بستن معابر نفوذی ضدانقلاب و استفاده از تاکتیک‌های ویژه جنگ کوهستان بودند که این عزیزان با از خودگذشتگی در این عملیات علاوه بر دستیابی به اهدافشان، حدود یک هزار عراقی را کشته و زخمی کردند و ۱۰۰ نفر را نیز به اسارت درآوردند. همچنین تجهیزات پیشرفته نظامی نیز از دشمن بعثی به غنیمت گرفته شد.

از آنجا که این عملیات کوتاه‌مدت با دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده همراه بود، بنابراین این عملیات الگویی برای انجام عملیات در فصل سرما در غرب کشور و انجام عملیات در تابستان در جنوب کشور شد. با آزادسازی ارتفاعات ۲۲۱۵، ۲۲۳۰ و ۲۲۱۶ رزمندگان اسلام موفق شدند تا دید دشمن بعثی به برخی از روستا‌ها را قطع کنند.

حرف آخر اینکه دشمن بعثی به این فکر بود که با استفاده از نیرو‌های ضدانقلاب ضربه مهلک را به ویژه در مناطق غربی کشور به نظام جمهوری اسلامی ایران وارد کند که خوشبختانه با رشادت رزمندگان اسلام این توطئه آن‌ها عملی نشد.

 

ششم تیر سالروز آغاز عملیات فتح ۷ است که در دوران دفاع مقدس دلاورمردان سپاه در سال ۶۶ با هدف انهدام تجهیزات نظامی رژیم صدام و به منظور تنبیه دشمن متجاوز در منطقه حلبچه اجرا کردند.

دوران دفاع مقدس دورانی پر از اتفاقات تلخ و شیرین بود، اما دشمن بعثی در آن هشت سال به هیچ یک از قوانین جنگی پایبند نبود و برای مثال مناطق مختلفی از ایران را که اتفاقاً محل زندگی غیرنظامی، کودکان و سالخوردگان بود، بمباران شیمیایی کرد.

در بمباران شهر حلبچه حدود پنج هزار غیرنظامی به شهادت رسیدند و نکته جالب در دوران دفاع مقدس این بود که مجامع بین‌المللی که ادعای حمایت از حقوق انسان‌ها را داشتند نیز با وجود مشاهده این جنایت، سکوت پیشه کردند و نکته جالب‌تر اینکه بمب‌های شیمایی که بر سر مردم بی‌دفاع ایران اسلامی ریخته شد، از سوی همین کشور‌های اروپایی مدعی حامی حقوق بشر در اختیار عراقی‌ها قرار گرفت.

شهر حلبچه که در دوران دفاع مقدس شاهد شدیدترین جنایت‌ها بود، در استان سلیمانیه عراق و در مجاورت شهر پاوه قرار دارد که اغلب ساکنان آن کرد هستند. بمباران این شهر همزمان با اجرای عملیات «انفال» از سوی دشمن بعثی رخ داد و عملیات انفال همان عملیاتی بود که ظالمان رژیم صدام با حمایت کشور‌های اروپایی ۱۸۲ هزار نفر از کودکان و زنان کردنشین را به خاک و خون کشیدند.

 رزمندگان اسلام که در آن دوران در دو جبهه جنوبی و غربی کشور مشغول مقابله با دشمن بودند، بعضاً برای تنبیه متجاوز و تلافی جنایت‌های صدام، اقدام به اجرای عملیات‌های کوتاه مدت و تنها با هدف انتقام اجرایی می‌کردند که عملیات فتح ۷ نیز با همین هدف و به منظور انهدام تأسیسات نظامی و دولتی عراق پایه‌ریزی شد.

این عملیات در هفتم تیر سال ۱۳۶۶ توسط دلاورمردان نیروی زمینی سپاه پاسداران انجام شد. یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین اقداماتی که در دوران دفاع مقدس توسط رزمندگان اسلام صورت می‌گرفت، اجرای عملیات‌های ایذایی و نامنظم که با هدف تنبیه متجاوز اجرای می‌شد، بود. چراکه این کار موجب افزایش روحیه سایر رزمندگان و البته ایجاد وحشت بین دشمن بعثی می‌شد.

عملیات فتح ۷ توسط قرارگاه برون مرزی رمضان اجرایی شد و غافلگیری دشمن در این عملیات در حدی بود که در ساعات ابتدایی این عملیات، شهر سیدصادق به مدت چهار ساعت تحت کنترل رزمندگان قرار گرفت. 

همچنین انهدام ساختمان مرکزی پارازیت، دکل مخابراتی و پست‌های برق و به آتش کشیدن حدود ۵۰ ساختمان دولتی از دیگر اقداماتی بود که دلاورمردان سپاه در این عملیات انجام دادند.

اجرای این عملیات از این جهت برای رزمندگان حائز اهمیت بود که علاوه بر گرفتن انتقام خون‌های به ناحق ریخته شده در بمباران شیمیایی حلبچه، مهمترین مراکز پشتیبانی و به نوعی عقبه دشمن بعثی در جبهه شمالی عراق را منهدم کرد. در این عملیات که با همکاری نیرو‌های چریکی انقلاب، حزب دموکرات کردستان، نیرو‌های مبارز کرد عراقی و برخی از معارضان رژیم صدام در پاسخ به تحرکات عراق در خلیج فارس و بمباران مناطق کردنشین انجام شد، حدود یک هزار و ۵۰۰ دشمن بعثی کشته، مجروح و یا اسیر شدند. رزمندگان اسلام بعد از تصرف شهر سیدصادق، با پشتیبانی ارتش به سمت منطقه سراب سلمان هجوم برده و در این منطقه نیز تلفات سنگینی را به دشمن بعثی وارد کردند، به‌طوری که در این شهر نیز حدود ۵۵۰ عراقی به هلاکت رسیدند.

به طور کلی از نتایج عملیات فتح ۷ می‌توان به تصرف شهر سیدصادق به مدت چهار ساعت، انهدام ساختمان‌های دولتی و شش پایگاه حفاظتی اطراف شهر سیدصادق، وارد کردن خسارت سنگین به پادگان محل تجمع عراقی‌ها در حلبچه، انهدام یگان ضدشورش در حلبچه، حمله به پادگان کانی پانکه، حمله به مقر تاکتیکی ۲۷۵ و انهدام مرکز موتوری لشکر ۲۷ دشمن بعثی اشاره کرد.

همان طور که گفته شد دوران دفاع مقدس مملو از اتفاقات تلخ و شیرین بود که اجرای عملیات‌های انتقام‌جویانه مانند عملیات فتح ۷ از جمله اتفاقات شیرینی محسوب می‌شد که تا حدودی مرهمی بر درد‌های بازماندگان شهدا بود.

 

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در ادامه فعالیت‌های خود چهل و دومین مجلد از مجموعه روزشمار جنگ ایران و عراق را با عنوان «آزادسازی مهران، شکست استراتژی دفاع متحرک عراق» منتشر و روانه بازار کتاب کرده است.

این کتاب وقایع ۳۴ روز از دوران جنگ ایران و عراق را در می‌گیرد و در مجموع شامل ۶۰۵ گزارش درباره جنگ و موضوعات مربوط به دوره زمانی خرداد و تیر ۶۵ است. هر روز از روزشمار به منزله یک فصل و در قالب چندین گزارش شامل اخبار و تفسیر و تحلیل وقایع همان روز است.

در مقدمه این اثر آمده است:

«کتاب حاضر با عنوان آزادسازی مهران؛ شکست استراتژی دفاع متحرک عراق جلد دوم چهل و دومین کتاب از مجموعه بزرگ روزشمار جنگ و ایران و عراق است. در این کتاب تلاش شده مهم‌ترین حوادث نظامی، سیاسی، اقتصادی و تا حدی اجتماعی دوران جنگ در مقطع زمانی ۱۵ خردادماه تا ۱۷ تیرماه ۱۳۶۵، به‌طور مستند روایت و بازخوانی شود.

برجستگی این کتاب مستند تاریخی در بخش نظامی، بدین ترتیب است که تمام اطلاعات آن حاصل بی‌وقفه و شبانه‌روزی راویان مرکز اسناد و تحقیقات جنگ در دفاع مقدس می‌باشد.

همچنین در این روزشمار از سایر اطلاعات مربوط به گزارش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که ترکیبی از اسناد طبقه بندی شده و نشریات محرمانه و غیرمحرمانه می‌باشد، بهره‌برداری شده است.

این مجلد در ادامه گزارش‌های جلد یک روزشمار ۴۲ به رشته تحریر درآمده است و حاوی روایت برجسته‌ترین رویداد‌ها در سه سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و سه محور کلان نظامی، سیاسی و اقتصادی مرتبط با دو کشور ایران و عراق و نیز بازتاب آن در محافل سیاسی و رسانه‌ای و همچنین واکنش‌ها، پیامد‌ها و تبعات این حوادث می‌باشد.»

«آزادسازی مهران، شکست استراتژی دفاع متحرک عراق» به کوشش «مهدی حاجی خداوردی‌خان» در ۷۲۸ صفحه تالیف و توسط «مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس» در ۵۰۰ نسخه منتشر شده است.

 

 اعلام آمادگی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس جهت همکاری با بنیاد شهید و امور ایثارگران 
جلسه هماهنگی و همکاری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و بنیاد شهید و امور ایثارگران با حضور «سعید اوحدی» معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران و سردار سرتیپ «بهمن کارگر» رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و جمعی از مسئولین بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش برگزار شد.
براساس این گزارش در این جلسه سردار کارگر آمادگی کامل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برای همکاری با بنیاد شهید و امور ایثارگران را اعلام کرد.
آقای اوحدی هم از حسن‌نظر و آمادگی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برای همراهی و همکاری بیشتر تشکر کرد.