روایات معتبر درباره سوره زلزال

سوره زلزال را بخوانید، ترجمه تصویری آن را ببینید و روایات معتبر درباره فضیلت این سوره را بدانید.

به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، سوره زلزله یا زلزال، نود و نهمین سوره و از سوره‌های کوتاه جزء سی‌ام قرآن است. بیشتر مفسران گفته‌اند این سوره، مدنی است. نام سوره از آیه اول آن گرفته شده است.

سوره زلزله از نشانه‌های روز قیامت و این که هر نیکوکار و بدکاری در آن روز نتیجه اعمال خود را می‌بیند، سخن می‌گوید. در روایات آمده که سوره زلزله به منزله یک‌چهارم قرآن است و هرکس آن را تلاوت کند، گویی سوره بقره را تلاوت کرده است.

این سوره را زلزله می‌گویند، زیرا از زلزله نهایی زمین و بر هم خوردن نظم کیهانی در آغاز قیامت سخن می‌گوید. نام دیگر آن زلزال است؛ زیرا در آیه اول آمده است.

دانلود

فیلم اصلی

محل و ترتیب نزول

درباره مکی یا مدنی بودن سوره زلزال اختلاف است، اما مدنی‌ بودن آن مشهور و احتمال صحیح بودن آن بیشتر است. این سوره در ترتیب نزول، نود و سومین سوره‌ای است که بر پیامبر (ص) نازل شد. سوره زلزله، نود و نهمین سوره قرآن است و در جزء سی‌ام قرآن قرار دارد.

تعداد آیات و کلمات

سوره زلزال ۸ آیه، ۳۶ کلمه و ۱۵۸ حرف دارد. این سوره، جزو سوره‌های مُفَصّلات (دارای آیات کوتاه) و از سوره‌های کوتاه قرآن است.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا ﴿۱﴾

آن گاه که زمین به لرزش [شدید] خود لرزانیده شود (۱)

وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا ﴿۲﴾

و زمین بارهاى سنگین خود را برون افکند (۲)

وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا ﴿۳﴾

و انسان گوید [زمین] را چه شده است (۳)

یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا ﴿۴﴾

آن روز است که [زمین] خبرهاى خود را باز گوید (۴)

بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحَى لَهَا ﴿۵﴾

[همان گونه] که پروردگارت به آن وحى کرده است (۵)

یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِیُرَوْا أَعْمَالَهُمْ ﴿۶﴾

آن روز مردم [به حال] پراکنده برآیند تا [نتیجه] کارهایشان به آنان نشان داده شود (۶)

فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ ﴿۷﴾

پس هر که هم‌وزن ذره‏ اى نیکى کند [نتیجه] آن را خواهد دید (۷)

وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ ﴿۸﴾

و هر که هم‌وزن ذره‏ اى بدى کند [نتیجه] آن را خواهد دید (۸)

محتوا

محتوای سوره زلزله بر سه محور است: ۱. نشانه‌های وقوع قیامت (اَشراطُ الساعة)؛ ۲. شهادت زمین به اعمال آدمی در روز قیامت؛ ۳. تقسیم مردم به نیکوکار و بدکار و رسیدن هر کس به جزای اعمال خود.

خداوند در این سوره، بر دقیق و سخت و عادلانه بودن روز محاکمه در قیامت تأکید می‌کند.

در آیه ۲ آمده است، در روز قیامت زمین بار‌های خود (اَثقال) را بیرون می‌ریزد. علامه طباطبایی (ره) می‌نویسد: بنابر نظر صحیح‌تر، مراد از «اثقال» مردگان‌اند. گفته شده است از سه آیه پایانی این سوره، تجسم اعمال در قیامت برداشت می‌شود. یعنی اعمال آدمی به صورت‌های مناسبی در برابر او حاضر می‌شوند و همنشینی با آن‌ها مایه نشاط یا رنج و بلا است.

آیات مشهور

فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ وَ مَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ (آیه ۷ و ۸)

در این دو آیه آمده است، هر کس به اندازه ذره‌ای خوبی یا بدی کند، آن را خواهد دید. در تفسیر آمده است که منظور از «یَرَه: آن را خواهد دید»، «نتیجه عمل» یا «نامه عمل» یا «خود عمل» است. بنابر نظر سوم، شخص در قیامت، خود عمل را مشاهده می‌کند. این دو آیه بر تجسم اعمال دلالت می‌کنند.

هر کس هم‌وزن ذره‌ای نیکی کند، آن نیکی را ببیند. (آیه ۷)

این آیه در شعر فارسی نیز بازتاب داشته است:

توبه کن مردانه سر آور به ره که فمن یعمل مثقال یره

فضیلت سوره

در فضیلت این سوره از امام جعفر صادق علیه السلام روایت است که فرمودند: از قرائت سوره زلزال خسته نشوید، زیرا هر کس در نماز‌های مستحب خود این سوره را بخواند، آزار زلزله‌ای بر او نخواهد رسید و به‌وسیله زلزله، صاعقه یا آفتی از آفات دنیایی، نخواهد مرد و وقتی وفات کرد، دستور می‌دهند او را به بهشت برند و خداوند می‌فرماید:‌ ای بنده من در هر جای بهشت که دوست داشتی، جای گیر.

امام علی بن موسی الرضا علیه السلام از قول رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند: قرائت این سوره، برابر یک چهارم قرآن و چهار بار قرائت آن را معادل یک ختم قرآن دانسته اند.

از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است که فرمودند: هر کس در شب جمعه دو رکعت نماز گزارد و در هر رکعت بعد از حمد پانزده بار سوره زلزال را قرائت کند، خداوند او را از عذاب قبر و سختی‌های هولناک قیامت ایمن می‌دارد.

نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، مردی از یارانشان را خطاب قرار دادند و فرمودند: آیا ازدواج کرده ای؟ گفت: نه، زیرا چیزی ندارم که ازدواج کنم. حضرت فرمودند: آیا سوره قل هو الله احد را می‌دانی؟ گفت: آری. ایشان فرمودند: این سوره، یک چهارم قرآن است.

سپس فرمودند: آیا سوره قل یا ایها الکافرون را می‌دانی؟

- آری

فرمودند: این سوره یک چهارم قرآن است.