تحلیل روز‏‎؛ طالبان کیست، چیست، کجاست؟

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما؛ «محمد روحی» کارشناس مسائل افغانستان در یادداشتی درباره نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در معادلات افغانستان نوشت، ایران بر این باور است که مذاکرات آمریکا با طالبان نباید منجر به فروپاشی ساختار حاکمیت فعلی شود. طالبان شرط مذاکره با آمریکا را نیز خروج نیرو‌های این کشور از افغانستان به عنوان نیرو‌های اشغالگر اعلام کرده بودند؛ این مسئله با توجه به دستور «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری پیشین آمریکا جهت خروج حدود ۷ هزار سرباز آمریکایی از افغانستان، اگر عملیاتی شود، نوعی پیروزی برای ایران محسوب می شود؛ چنانکه جمهوری اسلامی ایران بار‌ها اعلام کرده است آمریکا باید از منطقه خارج شود و حل مشکلات منطقه را به کشور‌های منطقه واگذار کند.اما نباید بنیان‌های حاکمیتی افغانستان، تماماً تحت سلطه طالبان باشد. ایران از مذاکره با طالبان نگاهی بر تأثیرگذاری بر رویکرد این گروه در قبال شیعیان هزاره و سایر قومیت‌های غیرپشتون در افغانستان دارد.

 

جمهوری اسلامی ایران از همان اجلاس بن در سال ۲۰۰۱ میلادی تاکنون، همواره تأکید داشته است که سایر قومیت‌های افغان نیز بایستی نقشی برابر در آینده قدرت سیاسی این کشور ایفاء نمایند تا از این طریق، صلح و ثبات پایدار در افغانستان برقرار شود. حضور طالبان در قدرت، تأکیدی است بر خروج نیرو‌های آمریکایی و ناتو از افغانستان و این استراتژی برای ایران، تحدید منافع آمریکا و ناتو و ممانعت از ناامن کردن مرز‌های ایران و مقابله با گروه‌های تروریستی تکفیری داعش و القاعده در افغانستان است.

 

مهم‌ترین این فرصت‌ها خلل در نقشه فدرالی کردن افغانستان توسط آمریکاست. آمریکایی‌ها با هدف چهارپاره کردن افغانستان تحت عناوین پشتونستان، ازبکستان، تاجیکستان و هزارستان به قصد تجزیه افغانستان آمده اند. اما روحیه تمامیت خواهی طالبان، که جز به کل سرزمین پهناور افغانستان راضی نخواهد شد، مانع از تجزیه افغانستان می‌گردد.

پشتون‌ها که بعد از خروج ارتش شوروی بر خود نام جهادی امارت اسلامی طالبان نهاده بودند، تفاوت بسیاری با سایر گروه‌های شبه نظامی و تروریستی تکفیری فعال و البته غیر افغان و بعضا غیر مسلمان و ترانزیت شده به افغانستان از سایر کشور‌های دور و نزدیک منطقه، دارند. بعد از حمله نظامی غرب به مراکز طالبان با هدف محو و نابودی کامل این گروه و انتشار و پراکنده شدن بازماندگان طالبان در اقصی نقاط دنیا و استقرار آمریکا و ناتو در افغانستان، نه تنها از جرم و جنایت و تروریسم و تولید مواد مخدر و ناامنی در این کشور کاسته نشد، بلکه آمریکا و ناتو شدند عامل اصلی جرم و جنایت و قتل و کشتار بیگناهان و نابودی کامل زیرساخت‌های کشور و انتقال تروریسم و ناامنی به سایر کشور‌های همسایه و منطقه.

در این مقطع زمانی طالبان پراکنده در دنیا با تغییر رویکرد و بازسازی مجدد سازمان خود با تشکیل جبهه واحدی علیه اشغالگران آمریکایی و ناتو اعلام موجودیت کردند. این گروه جدید با نامیدن خود به مجاهدین در قالب سیاستمدارانی مجرب، بسیار متفاوت از قبل خود را در صحنه سیاسی افغانستان و بین الملل ظاهر نمودند و در مقام یک بازیگر بسیار حرفه‌ای داعیه دار حکومت فعلی افغانستان شدند و عملا تظاهر به مقابله با جبهه غربی – عبری – عربی می‌نمایند.

 

با توجه به گرایش حنفی مذهب طالبان، این گروه هیچ گونه دشمنی با سایر مذاهب مسلمین نداشته و هیچ یک از فرق اسلامی، خصوصا شیعیان را تکفیر نمی‌کنند، و فقط در اجرای فروعات احکام اسلامی با سایر مذاهب اهل سنت و فقه جعفری اختلاف نظر دارند. گروه طالبان نخواستند به خواسته‌های آمریکا مبنی بر تهاجم به همسایگان افغانستان لبیک گفته و به عنوان نیرو‌های نیابتی آمریکا در افغانستان عمل کنند، تبدیل گشتند به مخالفان سرسخت وهابیت و تکفیر و داعیه دار حکومت ملی خود در افغانستان، و در این زمان گروهی مسلح، تروریست و تکفیری مثل قارچ بر روی زمین ظاهر شد بنام داعش یا ISIS که مخفف عبارت دولت اسلامی عراق و سوریه Islamic state of Iraq and Syria می‌باشد.

مرام اعتقادی داعش
داعش یک گروه تروریستی تکفیری است که از ظرفیت‌های نسبتاً بالای ناامن سازی در دنیای اسلام برخوردار است. این گروه، هدف خود را بازسازی خلافت اسلامی و بازگرداندن قدرت به مسلمانان قرار داده است، هدفی که تقریباً اکثریت مسلمانان اهل سنت در ذهنیت تاریخی خود با آن شریک هستند. بررسی پدیده داعش در افغانستان و منطقه و گسترش زمینه‌های احتمالی رشد داعش در مرز‌های شرقی جمهوری اسلامی ایران، در کشور‌های پاکستان و افغانستان و خاستگاه‌های فکری و ایدئولوژیک آن در قالب خلافت گرائی در نگاهی تاریخی لازم است.

 

سلفی گری و وهابیت با یاری جستن از اندیشه‌های ابن تیمیه و دیگران در قرن ۱۲ هجری به وسیله محمد ابن عبدالوهاب بنیان گذاشته شد. گذشته گرایی غیرعقلی و سلفی گری غیر اجتهادی پایه فکری فرقه وهابیت گردید. ابن تیمیه تفکرات امویان را در مخالفت با سایر فرق اسلامی به ویژه مخالفت با روش شیعه در بزرگداشت آئین‌های اسلامی تئوریزه کرد و آن را از نظریه به عمل رساند.

شکل گیری داعش
داعش به عنوان یکی از پیچیده‌ترین پدیده‌هایی است که در سال‌های اخیر در محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته و دارای ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، فکری و اعتقادی، اجتماعی و استراتژیک است. داعش به عنوان بازوی برون مرزی جبهه تروریسم و تکفیر بین المللی به نیابت از ارتش متجاوز آمریکا در حال بازی کردن نقشی است که سابقا در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی، آمریکا از طالبان مطالبه کرده بود که به عنوان نیرو‌های نیابتی آمریکا به کشور‌های منطقه و همسایگان افغانستان حمله نمایند. اما طالبان با اعلام دکترین خود، سیاست ایجاد دولت اسلامی مد نظر خود را در افغانستان پیگیری کرد و از تبعیت از دستورات آمریکا سرپیچی کرد و در زمره دشمنان آمریکا قرار گرفت؛ و آمریکا به دنبال ایجاد جبهه جدید تروریستی تکفیری و برون مرزی خود در غرب آسیا (خاورمیانه) و البته نابودی طالبان و ...، داعش را بنیان گذاشت.

هر چند که داعش پدیده‌ای است که در عراق و سوریه موجودیت آن تجسم یافته، اما در سطح جهانی در حال گسترش است و از افغانستان تا مصر و آفریقا در گستره وسیعی فعالیت می‌کند. بر این اساس ظهور، تداوم حیات و آینده داعش با منافع و اهداف سطح گسترده‌ای از بازیگران اعم از گروه‌های اجتماعی، بازیگران ملی و فراملی، بازیگران دولتی و غیردولتی، گروه‌های جهادی، بازیگران منطقه‌ای و بین المللی و قدرت‌های بزرگ در ارتباط است. داعش گروهی تروریستی تکفیری است که پس از تحولات غرب آسیا (خاورمیانه) و شمال آفریقا در سال ۲۰۱۱ میلادی، با تصرف بخش‌هایی از کشور‌های سوریه و عراق تشکیل شد. این گروه تروریستی تکفیری بسیاری از معادلات منطقه‌ای و بین المللی را تحت تاثیر رفتار‌های هراس افکنانه خود قرار داده است.

داعش شبکه جهانی افراد و گروه‌های تروریستی تکفیری است که از آن حمایت و یا با آن بیعت کرده اند. شبکه جهانی متحدان داعش شامل گروه‌ها و افراد و تروریست‌های اجاره‌ای غربی هستند که در جنگ‌ها و تجاوزات غربی‌ها در آمریکای لاتین، آفریقا، آسیا و اروپا و... به عنوان مزدور شرکت داشته اند. البته جوزدگان و علاقمندان فیلم‌های هالیوودی نیز در سرتاسر جهان متاثر از این فرهنگ خشونت و کشتار به این گروه تکفیری پیوسته اند.

همراهان و دکترین داعش
متحدان و علاقه‌مندان به گروه تروریستی تکفیری داعش، را دو گروه تشکیل می‌دهند. اولین آن‌ها گروه‌های تکفیری متکثر و کوچکی هستند که در بخش‌هایی از برخی کشور‌های غرب آسیا (خاورمیانه)، آفریقا، آسیای مرکزی و جنوب آسیا فعال هستند؛ و گروه دوم شبکه پیچیده‌ای از افراد و امارت‌های اسلامی انفرادی در کشور‌ها که از طریق مجازی – میدانی عمل می‌کنند. مجموعه این گروه‌ها باعث شده که گروه‌های تروریستی تکفیری متحد داعش در سراسر جهان به ده‌ها مورد برسد که فعالیت آنها، تهدید جدی برای امنیت بین المللی تلقی می‌شود.

طیف گسترده‌ای از افراد و گروه‌ها با انگیزه‌های متعددی با داعش همسو و هم پیمان شده اند. انگیزه متحدان داعش، طیفی از ماجرا جویی شخصی و بحران هویت تا اهداف تجزیه طلبانه و نیابتی را در بر می‌گیرد. بر مبنای سیاست‌های مخرب مثلث غربی – عبری – عربی شبکه جهانی داعش فعال می‌باشد و در جهت ناامن سازی جهانی و تجزیه کشور‌های مد نظر نظام سلطه گام بر می‌دارند.

 

اما همگی ایشان در اصول ۴ گانه تعالیم ابن عبدالوهاب و شعار‌های اصلاحی وهابیت و تکفیر بدین شرح مشترک می‌باشند: اول- مبارزه با شرک، خرافات و بازگشت به اسلام سلف و سلف صالح. دوم- مخالفت با عقل، فلسفه، اجتهاد، تفسیر قرآن، تصوف، عرفان و هرگونه نوآوری به عنوان بدعت شناخته می‌شود. سوم- وحدت و خلافت دینی عربی و ضدیت با ترکان عثمانی. چهارم- دشمنی با شیعیان. این ۴ اصل دکترین داعش و سایر گروه‌های تروریستی تکفیری را تشکیل می‌دهد.

جریان شناسی داعش
جریان تروریستی تکفیری داعش در سوریه و عراق به مدد نگاه داهیانه مقام معظم رهبری و اقدام موثر و به موقع مدافعان پرچیده شد. به مدد حضور طالبان در افغانستان که البته برگرفته از تجارب گذشته جهاد و شناخت جریان نفاق و مخرب مثلث غربی – عبری – عربی است، جریان تروریستی تکفیری داعش قدرت ابراز وجود پیدا نکرد و زمینگیر شد. اما این مصیبتی است که در آینده‌ای نه چندان دور بلای جان بانیان خود خواهد شد. اما در این میان، جمهوری اسلامی ایران به علت اشراف اطلاعاتی و بنیان‌های قوی امنیتی، و به دلیل موقعیت ویژه و همچنین همجواری با جریان‌های تروریستی تکفیری در منطقه، از جانب جریان تروریستی تکفیری داعش و سایرین، آسیبی نخواهد دید.

گروه‌های تروریستی تکفیری بیش از آنکه، تهدیدی درون مذهبی برای جامعه اسلامی باشند، تهدیدی علیه بشریت محسوب می‌شوند. این تهدید ناشی از ماهیت و چگونگی سازماندهی و هم پیوندی این گروه هاست. داعش تهدیدی است که گستره آن به عراق، سوریه، افغانستان و ایران محدود نمی‌شود. تداوم اعلام بیعت و اتحاد گروه‌های تکفیری و تروریستی در اقصی نقاط جهان با داعش و بحران آفرینی اتباع اجاره‌ای آن‌ها در کشور‌های متبوع خود، باعث شده گروه‌های تروریستی تکفیری به تهدیدی علیه جهانیان تبدیل شوند و در این میان، جمهوری اسلامی ایران نقش و جایگاه بسیار مهمی در مقابله با این کانون تهدید بین المللی ایفا کرده است.

دقت و مطالعه در بسیاری از کانون‌های بحرانی، این حقیقت را روشن می‌کند که بسیاری از آنها، تصنعی و هدفمندانه ایجاد شده است. یکی از مصادیق عینی و واضح این کانون‌ها، رژیم صهیونیستی است. این رژیم که بر اساس اسناد و نوشته‌های نویسندگان غربی طی سده گذشته با حمایت و کمک‌های اروپایی‌ها و سپس آمریکا و انگلستان، در سال ۱۹۴۸ میلادی، تأسیس و رشد یافته است کاملاً در خدمت منافع و اهداف بلندمدت آنان است. اگر کنفرانس بال سوئیس در سال ۱۸۹۷ میلادی، را نقطه آغازینِ عملیاتی تأسیس رژیم صهیونیستی بدانیم بیش از یک قرن است که از آن واقعه می‌گذرد.

 

صهیونیست‌ها از دهۀ ۱۹۴۰ میلادی، با قتل و کشتار ساکنان فلسطین با توجیهات دینی بر بخش‌هایی از فلسطین سیطره یافتند تا اینکه طی جنگ‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ میلادی، تمامی این سرزمین را به همراه صحرای سینا و بلندی‌های جولان به اشغال خود درآوردند و همچنان هماهنگ با برنامه‌های اروپا و آمریکا به حیات خود ادامه می‌دهند. جنایات این رژیم صرفا در قبال مسلمانان فلسطین نبوده بلکه پیروان تمام ادیان را نشانه گرفته و ادعای دینی آنان صرفا یک بهانه و توجیه بوده است. فلسطین، مهد ادیان آسمانی و مکانی برای همزیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان الهی از همان آغاز حضور صهیونیسم در برابر غاصبان و سلطه گران بر فلسطین ایستاده است. 

این مطلب ادامه دارد...