تضعیف پترودلار با توسعه تعاملات انرژی ایران و روسیه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ ایران و روسیه به عنوان دو کشوری که بالاترین ذخایر نفت و گاز را در اختیار دارند حالا به فکر توسعه تعاملات خود در زمینه انرژی افتاده‌اند.

 

افزایش همکاری‌های دو جانبه ایران و روسیه در صنعت نفت و گاز اگرچه از جنبه اقتصادی بسیار اهمیت دارد و می‌تواند به افزایش سهم دو کشور در بازار‌های جهانی نفت و گاز منجر شود، ابعاد سیاسی گسترده‌ای را نیز شامل می‌شود.

 

ان موضوع آنجا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که هر دو کشور (ایران و روسیه) شامل تحریم‌های آمریکا هستند و از همین رو همکاری دو کشور می‌تواند در عبور از این تحریم‌ها کارگشا باشد.

 

 با روی کار آمدن دولت بایدن، سند راهبرد امنیت ملی آمریکا تغییر کرد و در این سند ایران و روسیه و البته چین جزو کشور‌های غیردموکراتیک دسته‌بندی شده‌اند.

 

در مقابل، در سند استراتژی امنیت ملی روسیه با توجه به سند راهبرد امنیت ملی آمریکا، تاکید شده که آمریکا به دنبال جنگ سرد است.

 

همچنین روسیه به دنبال آن است که برای کاهش تکانه‌های مربوط به تحریم آمریکا به سمت سیستم تراکنش‌های غیردلاری برود. در این میان استفاده از پول ملی در روابط دو جانبه و چند جانبه تاکید شده است.

 

ایران نیز سال‌ها است که مورد سنگین‌ترین تحریم‌های آمریکا به بهانه پرونده هسته‌ای قرار گرفته است. تحریم‌هایی که بیش از هر بخش دیگری، صنعت نفت و گاز را هدف گرفته و با جلوگیری از ورود تکنولوژی و سرمایه و همچنین کاهش صادرات نفت در تلاش است تا اقتصاد ایران را تضعیف کند.

 

از سوی دیگر چین که در زمان ترامپ حتی به توافق اولیه با آمریکا نیز دست یافته بود، حالا در معرض جنگ دو قطبی جدیدی با آمریکا قراردارد، زیرا می‌داند اکنون دیگر مشکل آمریکا ورود چین به بازار‌های تجاری آمریکا نیست بلکه ذات حکومت این کشور نشانه رفته است.

 

این اتفاقات اگرچه در نگاه اول می‌تواند نگرانی‌هایی را به دنبال داشته باشد، اما در صورت ایجاد همکاری‌های موثر، فرصتی است تا سلطه پترودلار بر بازار نفت کم شود.

 

 بعد از آنکه در ۱۵ اوت ۱۹۷۱ آمریکا قابلیت تبدیل دلار آمریکا به طلا را به شکل یک‌طرفه فسخ کرد و به طور عملی به نظام «برتون وودز» پایان داد، باید به دنبال پشتوانه جدیدی برای حفظ ارزش دلار در بازار می‌گشت.

 

آن زمان عربستان در حال افزایش ظرفیت تولید نفت خود بود و در ایران نیز هنوز انقلاب نشده بود. آمریکا از همین رو تلاش کرد تا سیستم جدیدی راه‌اندازی کند که دلار به جای پشتوانه طلا، به پشتوانه نفت در جهان مبادله شود و این گونه بود که پترو دلار پا به عرصه اقتصادی و سیاسی جهان گذاشت.

 

در این زمینه عربستان از هیچ حمایتی دریغ نکرد و هر کجا که دلار در معرض خطر سقوط قرار می‌گرفت، تولید نفت خود را افزایش و کاهش می‌داد.

 

این موضوع باعث می‌شد تا دلار به عنوان اصلی‌ترین ارکان تجارت جهانی همچنان قدرت خود را حفظ کند.

 

حالا، اما با توجه به اینکه چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان و ایران و روسیه به عنوان بزرگترین دارندگان ذخایر نفت و گاز دنیا در معرض تحریم‌های آمریکا قرار دارند، می‌توان با تقویت روابط اقتصادی و تعاملات استراتژیک، قدرت پترودلار را کاهش داد.

 

ایران و روسیه در مجموع بیش از ۳۵ درصد از ذخایر گاز جهان را به خود اختصاص داده‌اند. این موضوع در نفت بیش از ۱۵ درصد است. از سوی دیگر چین نیز بزرگترین واردکننده منابع هیدروکربوری دنیا شناخته می‌شود. همچنین بیشتر صادرات نفت و گاز ایران و روسیه به اروپا انجام می‌شود؛ بنابراین دارا بودن منابع در کنار وجود بازار‌های گسترده می‌تواند این فرصت را در اختیار ایران، چین و روسیه قرار دهد تا نقش خود را در بازار‌های نفت و گاز و همچنین قیمت‌گذاری ایفا کنند.

 

با توجه به اهمیت وجود تعاملات استراتژیک، ایران سال گذشته توافقی ۲۵ ساله با چین به امضا رساند. اگر چه هنوز این تفاهم‌نامه به عقد امضا در صنعت نفت منتهی نشده، اما بستری مناسب برای افزایش تعاملات در این بخش است.

 

از سوی دیگر، با سفر آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری ایران به روسیه، ایران آماده امضای توافقی ۲۰ ساله با روسیه است.

 

همچنین در همان روز‌های نخست روی کار آمدن دولت سیزدهم، ایران به عضویت سازمان همکاری‌های شانگ‌های درآمد. سازمانی که روسیه و چین اعضای اصلی آن به شمار می‌رود و در تلاش است تا با کاهش هزینه‌های تجارت، امکان افزایش مبادلات اقتصادی را فراهم کند.