شش پیشنهاد ایران برای همکاری فناورانه در مسیر جاده ابریشم

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، معاون علمی رئیس‌جمهور ایران در دومین کنفرانس «کمربند و جاده در زمینه تبادل علم و فناوری» طی سخنانی گفت: ما امروز نه‌فقط در یک کنفرانس بین‌المللی، بلکه در لبه پرتلاطم تاریخ ایستاده‌ایم؛ جایی که قدرت نرم کشور‌ها دیگر به تعداد زرادخانه‌ها یا چاه‌های نفت‌شان سنجیده نمی‌شود، بلکه به عمق مشارکت‌شان در ساختن آینده‌ای فناورانه، پایدار و برای همه انسان‌ها شناخته خواهد شد. تحولات چهار دهه گذشته به ما آموخته‌اند که مسیر توسعه نه به تنهایی رقم می‌خورد و نه محدود به یک قلمروی خاص می‌شود؛ توسعه امروز، یک شبکه پیچیده جهانی است که بقای هر گره‌اش، به کیفیت اتصال آن با سایر گره‌ها وابسته است و علم و فناوری، محور این اتصال است.

 

او ادامه داد: موضوع این کنفرانس (همکاری علمی، فناورانه و نوآورانه برای توسعه مشترک جهانی) ناظر بر همین اصل است. ما یا با هم نوآوری می‌کنیم، یا جدا جدا گرفتار می‌مانیم. در جهان امروز، نه چالش‌ها مرز می‌شناسند و نه راه‌حل‌ها باید محصور به جغرافیا بمانند.

 

آقای افشین با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران، به پشتوانه تمدنی چند هزار ساله در مسیر تاریخی ابتکار کمربند و جاده، و با تجربه‌ای متکی بر دو نسل از سیاست‌گذاری‌های علم و فناوری، آماده است تا نقش فعال‌تری در شکل‌گیری نظم فناورانه جدید ایفا کند، تصریح کرد: نسل اول این سیاست‌ها، از دهه ۱۹۹۰، معطوف به گسترش آموزش عالی، توسعه زیرساخت‌های علمی و تثبیت جایگاه ایران در تولید دانش جهانی بود و از سال ۲۰۱۰، تمرکز به‌سمت خلق ارزش اقتصادی از دانش، رویکرد جدی‌تری پیدا کرد. بیش از ده هزار شرکت دانش‌بنیان، امروز در زیست‌بوم نوآوری ایران فعال‌اند. این، نه صرفاً یک عدد، که نماد عبور ایران از یک اقتصاد منبع‌محور به اقتصادی دانش‌محور است.

 

آقای افشین تاکید کرد: اکنون، در تقاطع ابتکار کمربند و جاده با موج چهارم انقلاب صنعتی، زمان آن فرارسیده است که این مسیر، تنها مسیری برای جابه‌جایی کالا نباشد؛ بلکه به کریدوری برای انتقال معنا، مهارت، فناوری و اعتماد تبدیل شود.

 

رئیس بنیاد ملی نخبگان در ادامه ۶ پیشنهاد را بر اساس ظرفیت‌های ملی، تجارب عملیاتی و نگاه منطقه‌محور برای توسعه مشارکت‌های مؤثر و هم‌افزا میان همه کشور‌های مشارکت‌کننده در ابتکار کمربند و جاده ارائه داد و گفت: نخست، ایجاد پلتفرم BRI TechMatch برای تطبیق فناوری‌های ارزان و قابل بومی‌سازی با نیاز‌های کشور‌های در حال توسعه است و در این راستا، ایران آماده است با مشارکت سایر کشورها، پلتفرمی برای شناسایی و تبادل فناوری‌های کم‌هزینه، ساده و قابل تطبیق با شرایط اقلیمی و زیرساختی کشور‌های همکار؛ به‌ویژه در حوزه‌هایی، چون کشاورزی، سلامت، انرژی و حمل و نقل راه‌اندازی کند.

 

او ادامه داد: پیشنهاد دوم، تأسیس مرکز منطقه‌ای آینده‌پژوهی و رصد فناوری برای کشور‌های مشارکت‌کننده در ابتکار کمربند و جاده در تهران است. این مرکز، با مشارکت دانشگاه‌ها و اندیشکده‌های این کشورها، تحولات فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، زیست‌فناوری، انرژی‌های نو و فناوری کوانتومی را رصد و گزارش‌هایی برای تصمیم‌سازی منتشر خواهد کرد.

 

سومین پیشنهاد افشین، اما راه‌اندازی شبکه آزمایشگاه‌های مرجع مشترک (BRI LabsNet) بود و او در توضیح آن خاطرنشان کرد: برای تضمین کیفیت تبادل فناوری و ارزان‌سازی دسترسی به فناوری، ایران پیشنهاد می‌دهد شبکه‌ای چندملیتی از آزمایشگاه‌های تخصصی برای تست و ارزیابی تجهیزات و فناوری‌های تولیدشده در کشور‌های مشارکت‌کننده در ابتکار کمربند و جاده تأسیس شود که خود گامی در جهت اعتماد متقابل و تسهیل تجارت فناورانه است.

 

اجرای برنامه منطقه‌ای آموزش مهارت‌های فناورانه با تمرکز بر جوانان کشور‌های همکار در مسیر BRI چهارمین پیشنهادی بود که از سوی معاون علمی رئیس‌جمهور در این کنفرانس ارائه شد. به گفته این مقام مسئول، پیشنهاد ایران طراحی برنامه مشترک مهارت‌آموزی فنی – دیجیتال برای جوانان کشور‌های در حال توسعه با همکاری دانشگاه‌های فنی و پلتفرم‌های آموزش آنلاین از کشور‌های عضو، به زبان‌های محلی و با محتوای کاربردی است.

 

رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: پیشنهاد پنجم ما ایجاد شبکه زیرساختی فراسرزمینی برای توسعه کاربرد‌های هوش مصنوعی در حمل‌ونقل مسیر ابتکار کمربند و جاده است و ایران پیشنهاد می‌دهد مجموعه‌ای از پروژه‌های مشترک برای راه‌اندازی زیرساخت‌های بین‌کشوری مبتنی بر هوش مصنوعی در حوزه حمل‌ونقل ترانزیتی، لجستیک هوشمند و پایش مسیر اجرا شود. این طرح می‌تواند شامل تبادل داده، طراحی الگوریتم، و نصب سنسور‌ها و سامانه‌های تحلیلی در مسیر‌های کلیدی باشد. این مجموعه اقدامات سبب افزایش امنیت ترانزیتی مسیر ابتکار کمربند و جاده خواهد شد.

 

ششمین و آخرین پیشنهادی که از سوی معاون علمی رئیس‌جمهور در این کنفرانس ارائه شد، تدوین منشور همکاری‌های فناورانه کشور‌های مشارکت‌کننده در BRI با محور‌های اخلاق، حاکمیت داده و انتقال عادلانه فناوری بود و وی در این زمینه اظهار داشت: پیشنهاد نهایی ایران، تدوین منشوری میان کشور‌های مشارکت‌کننده در BRI است تا اصولی همچون احترام به مقررات داده در سطح ملی، انتقال دوطرفه فناوری، حمایت از مالکیت فکری، و توسعه فناورانه پایدار را به‌صورت جمعی و داوطلبانه نهادینه کند تا در این همکاری فناورانه توسعه به صورت عادلانه برای کشور‌های همکار رقم بخورد.

 

آقای افشین با بیان اینکه ما در میانه جاده‌ای ایستاده‌ایم که دیگر فقط خاک نیست، نور است، تصریح کرد: این جاده نه از کاروان‌ها پر شده، که از سیگنال‌ها، از کدها، از ذهن‌هایی که دیگر منتظر معجزه نیستند، خودشان معجزه‌اند. ما وارثانِ راهی هستیم که قرن‌ها پیش، پارچه و چای و ادویه می‌برد و امروز، داده و معنا و هوش.

 

اگر روزی ابتکار جاده ابریشم راهی بود برای عبور تمدن‌ها، امروز باید تمدنی باشد برای عبور انسان‌ها از ترس به تدبیر، از تقلید به تخیل، از وابستگی به طراحی.

 

وی در پایان خاطرنشان کرد: بگذارید این‌جا، در حضور شما، نه وعده بدهیم و نه تعارف کنیم؛ ما آمده‌ایم برای شراکت در ساختن آینده، نه آینده‌ای مبهم، که آینده‌ای شفاف، پرنور و باهوش چرا که آینده باهوش است و تنها ملت‌هایی که قلب‌شان روشن، ذهن‌شان بیدار، و دست‌شان در دست هم باشد در آن آینده جای خواهند داشت.